WHO kêu gọi đầu tư tăng quy mô sàng lọc và điều trị phòng ngừa bệnh lao

Vào năm 2022, WHO đã báo cáo sự phục hồi đáng kể trên toàn thế giới trong việc mở rộng khả năng tiếp cận các dịch vụ chẩn đoán và điều trị bệnh lao, với con số cao nhất được ghi nhận kể từ khi WHO bắt đầu giám sát bệnh lao toàn cầu vào năm 1995.

Tuy nhiên, việc mở rộng khả năng tiếp cận điều trị dự phòng bệnh lao còn chậm. Ngăn ngừa nhiễm lao và ngăn chặn sự tiến triển từ nhiễm trùng sang bệnh là rất quan trọng để giảm tỷ lệ mắc bệnh lao xuống mức dự kiến trong Chiến lược chấm dứt bệnh lao của WHO.

Để làm được điều này, điều quan trọng là cung cấp phương pháp điều trị dự phòng bệnh lao cho những người nhiễm HIV, những người tiếp xúc trong gia đình với bệnh nhân lao và các nhóm có nguy cơ cao khác.

Số người nhiễm HIV trên toàn cầu và những người tiếp xúc trong gia đình với người mắc bệnh lao được điều trị dự phòng lao đã tăng lên 3,8 triệu vào năm 2022, tương đương khoảng 60% số mục tiêu trong năm đó theo các cam kết được đưa ra tại Hội nghị cấp cao của Liên hợp quốc của năm 2018.

Bệnh lao đa kháng thuốc (MDR-TB) vẫn là một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng. Trong khi ước tính có khoảng 410.000 người mắc bệnh lao đa kháng thuốc hoặc kháng rifampicin (MDR/RR-TB) vào năm 2022, thì chỉ có khoảng 2 trong 5 người được điều trị. Tiến bộ trong việc phát triển các phương pháp chẩn đoán bệnh lao, thuốc và vaccine mới vẫn bị hạn chế bởi mức đầu tư tổng thể vào các lĩnh vực này. Rõ ràng là cần phải có nhiều nỗ lực hơn nữa để chống lại bệnh lao, căn bệnh vẫn là một trong những nguyên nhân truyền nhiễm gây tử vong hàng đầu thế giới.

Trước Ngày Thế giới phòng chống bệnh lao (24/3/2024), WHO đã đưa ra một dự án đầu tư cho sàng lọc và điều trị dự phòng bệnh lao. Phân tích cho thấy các khoản đầu tư khiêm tốn có thể mang lại lợi ích kinh tế và sức khỏe đáng kể ở cả bốn quốc gia, với lợi tức lên tới 39 USD thu được cho mỗi đô la đầu tư. Trường hợp đầu tư đã được đưa ra để hỗ trợ các quốc gia vận động và phân bổ nguồn lực tăng cường để mở rộng quy mô sàng lọc và điều trị dự phòng bệnh lao nhằm đạt được các mục tiêu mới mà nguyên thủ quốc gia đã cam kết tại Hội nghị cấp cao của Liên hợp quốc về bệnh lao năm 2023.

Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc WHO cho biết: Trường hợp đầu tư nêu ra cơ sở lý luận về sức khỏe và kinh tế để đầu tư vào các biện pháp can thiệp dựa trên bằng chứng, được WHO khuyến nghị về sàng lọc và phòng ngừa bệnh lao, có thể góp phần thúc đẩy bảo hiểm y tế toàn cầu. Ngày nay, chúng ta có kiến thức, công cụ và cam kết chính trị có thể chấm dứt căn bệnh đã tồn tại hàng thiên niên kỷ này, căn bệnh vẫn là một trong những kẻ giết người truyền nhiễm hàng đầu thế giới.

Theo báo cáo đầu tư, việc thực hiện sàng lọc bệnh lao cộng với điều trị dự phòng có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh lao. Điều này cho thấy những khoản đầu tư y tế công cộng quan trọng này là cần thiết để giải quyết nhu cầu của những nhóm dân cư dễ bị tổn thương và đạt được các mục tiêu chấm dứt bệnh lao.

Ngày Lao Thế giới năm 2024 đang được kỷ niệm với chủ đề 'Có! Chúng ta có thể chấm dứt bệnh lao!' truyền tải thông điệp hy vọng rằng, việc quay trở lại đúng hướng để chống lại dịch bệnh lao là có thể, thông qua sự lãnh đạo cấp cao, tăng cường đầu tư và tiếp thu nhanh hơn các khuyến nghị mới của WHO.

Thực hiện các cam kết của các nguyên thủ quốc gia tại Hội nghị cấp cao của Liên hợp quốc vào năm 2023 nhằm đẩy nhanh tiến độ chấm dứt bệnh lao, trọng tâm của năm nay chuyển sang biến những cam kết này thành hành động cụ thể. Điều này bao gồm việc thực hiện sáng kiến hàng đầu của Tổng Giám đốc WHO về bệnh lao trong giai đoạn 2023-2027.

Tiến sĩ Tereza Kasaeva, Giám đốc Chương trình Bệnh lao Toàn cầu của WHO cho biết: "5 năm tới sẽ rất quan trọng để đảm bảo rằng động lực chính trị mà chúng ta hiện có được chuyển thành các hành động cụ thể nhằm đạt được các mục tiêu về bệnh lao toàn cầu. WHO sẽ tiếp tục đảm nhận vai trò lãnh đạo toàn cầu trong ứng phó với bệnh lao, hợp tác với tất cả các bên liên quan cho đến khi chúng tôi tiếp cận và cứu được mọi người, gia đình và cộng đồng bị ảnh hưởng bởi căn bệnh chết người này".

Các mục tiêu toàn cầu được thông qua tại Hội nghị cấp cao của Liên hợp quốc về bệnh lao năm 2023 bao gồm:

- Tiếp cận 90% người dân có nhu cầu với các dịch vụ phòng ngừa và chăm sóc bệnh lao;

- Sử dụng xét nghiệm nhanh do WHO khuyến nghị làm phương pháp chẩn đoán bệnh lao đầu tiên;

- Cung cấp gói phúc lợi y tế và xã hội cho tất cả người mắc bệnh lao;

- Đảm bảo có sẵn ít nhất một loại vaccine lao mới an toàn và hiệu quả;

- Và thu hẹp khoảng cách tài trợ cho việc thực hiện và nghiên cứu bệnh lao vào năm 2027.