Cách chăm sóc viêm phổi tại nhà khoa học

1. Thông tin tổng quan về căn bệnh viêm phổi ở trẻ

Theo thống kê của WHO, số lượng trẻ mắc căn bệnh này mỗi năm tại Việt Nam vào khoảng 2.9 triệu trẻ và số lượng tử vong lên tới 4.000 trẻ. Trong danh sách quốc gia có lượng trẻ em mắc viêm phổi nhiều nhất thế giới, Việt Nam đứng thứ 15. Đây thực sự là số liệu đáng lo ngại!

1.1. Nguyên nhân gây bệnh

Viêm phổi là bệnh lý xảy ra khi phổi bị tấn công do vi khuẩn, virus, gây nhiễm trùng và tạo ra những ổ viêm nhiễm làm suy giảm chức năng hô hấp của phổi hoặc thậm chí là gây suy hô hấp hoặc tử vong. Nguyên nhân gây bệnh chính là vi khuẩn “phế cầu”.

                                                                Viêm phổi là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây tử vong cho trẻ em

Về nguyên nhân gây bệnh, ta có thể phân theo nhóm tuổi của trẻ như sau:

• Với nhóm trẻ dưới 2 tháng tuổi: chủ yếu do các vi khuẩn gây ra. So với virus, viêm phổi do vi khuẩn sẽ có các triệu chứng nặng hơn và diễn biến bệnh cũng nhanh hơn. Vi khuẩn sẽ làm tổ chủ yếu ở thùy phổi sau khi thâm nhập vào cơ thể và dần gây ra các ổ viêm. Một số vi khuẩn có thể liệt kê như: Gram Âm, E. Coli...
• Với nhóm trẻ dưới 5 tuổi: hầu hết cũng do vi khuẩn gây ra. Có thể kể đến như: Streptococcus, S.aureus, Listeria monocytogenes, H.influenzae...
• Với nhóm trẻ từ 5 - 15 tuổi: viêm phổi ở nhóm trẻ này lại do virus gây ra nhiều hơn. Triệu chứng bệnh sẽ không quá nặng như vi khuẩn, tình trạng viêm cũng diễn ra chậm hơn và biểu hiện bệnh thì giống như cảm cúm bình thường. Một số virus gây bệnh như: H.influenza, RSV...

Ngoài vi khuẩn hay virus, còn có một số nguyên nhân gây bệnh khác như: nấm, ký sinh trùng, môi trường sống nhiều bụi bẩn, khói thuốc lá, lao...

1.2. Biểu hiện của viêm phổi và thời điểm trẻ cần nhập viện

Phát hiện sớm những biểu hiện của bệnh để kịp thời chăm sóc và điều trị sẽ giúp làm giảm tình trạng bệnh ở trẻ. Có thể nhận biết bệnh ở 1 số dấu hiệu như:

1.2.1. Giai đoạn mới nhiễm bệnh

Biểu hiện bệnh xuất hiện sớm nhất đó chính là trẻ thở nhanh. Có thể sử dụng đồng hồ kim giây để đếm nhịp thở, trẻ thở nhanh sẽ có nhịp thở như sau:

• Với trẻ < 2 tháng tuổi: nhịp thở từ 60 lần/phút trở lên.
• Với trẻ từ 2 đến 12 tháng tuổi: nhịp thở từ 50 lần/phút trở lên.
• Với trẻ từ 1 đến 5 tuổi: nhịp thở từ 40 lần/phút trở lên.

1.2.2. Giai đoạn bệnh đã tiến triển nặng

Ở giai đoạn này khi trẻ thở sẽ xuất hiện tình trạng lõm lồng ngực. Có thể dễ dàng quan sát thấy khi trẻ hít vào thì lồng ngực không nở ra như bình thường mà lại bị kéo lõm vào. Nếu gặp biểu hiện này cần lập tức cho trẻ đi bệnh viện để điều trị và cấp cứu kịp thời. Ngoài ra còn một số biểu hiện khác thể hiện tình trạng bệnh đã nguy hiểm, cha mẹ cần cho bé đi bệnh viện ngay để cấp cứu:

• Da trẻ xanh xao, môi hoặc mặt tím tái, thở khó khăn, khò khè, cánh mũi trẻ phập phồng.
• Ho nhiều, ho liên tục, có thể có đờm, đặc biệt trẻ kêu đau ngực khi ho.
• Không uống được, bỏ bú, ngủ li bì khó đánh thức, có thể bị co giật.

                                                                  Trẻ thở lõm lồng ngực có thể gặp trong viêm phổi nặng

Tùy theo tình trạng bệnh của trẻ mà bác sĩ sẽ có những phác đồ điều trị khác nhau, có thể phải nhập viện hoặc cũng có thể được điều trị tại nhà. Cha mẹ cần đảm bảo tuân thủ theo các hướng dẫn của bác sĩ, ngoài ra cần nắm được cách chăm sóc trẻ viêm phổi tại nhà để giúp con hồi phục tốt nhất.

2. Cách chăm sóc trẻ viêm phổi tại nhà như thế nào là đúng?

Sau đây là một số cách chăm sóc trẻ viêm phổi tại nhà mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo:

• Trẻ bị viêm phổi thường kèm theo bị sốt, hãy hạ sốt cho trẻ bằng các biện pháp thông thường như chườm mát,... trường hợp trẻ sốt cao trên 38.5 độ tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về uống mà cần được tư vấn và làm theo chỉ định của bác sĩ.

                                                                 Hạ sốt cho trẻ là cách chăm sóc trẻ viêm phổi tại nhà cần thiết

• Một số trẻ có thể có đờm do viêm phổi gây ra, hãy vỗ lưng giúp long đờm để trẻ dễ hô hấp hơn. Vỗ lưng từ trái qua phải khoảng 3 - 5 phút, lưu ý không vỗ vào xương sống. Nên thực hiện trước khi ăn hoặc sau ăn 2 tiếng để tránh gây nôn mửa.
• Trẻ bị viêm phổi sẽ tiết nhiều dịch mũi, miệng. Cần vệ sinh sạch sẽ và liên tục giúp trẻ dễ hô hấp và tránh làm vi khuẩn xâm nhập trở lại.
• Cha mẹ và người nhà cần giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, sát trùng tay trước khi chăm sóc cho trẻ. Bên cạnh đó cần làm sạch đồ chơi, đồ dùng của bé, dọn dẹp nhà cửa, phòng của trẻ tránh bụi bẩn, ẩm mốc.
• Ưu tiên quần áo rộng rãi, thoải mái cho trẻ, tránh mặc đồ chật, đồ bó khiến trẻ thêm khó thở. Lưu ý chỗ nằm của bé cần thoáng mát, thông khí nhưng đặc biệt tránh nằm thẳng dưới điều hòa, hoặc có gió lùa. Để tâm tới thân nhiệt của bé, không được để bé bị lạnh.

Một cách chăm sóc trẻ viêm phổi tại nhà mà cha mẹ cần đặc biệt lưu tâm nữa đó chính là vấn đề dinh dưỡng cho trẻ. Cụ thể như sau:

• Cho trẻ ăn cháo, sữa, thức ăn lỏng,... dễ nuốt dễ tiêu nhưng vẫn phải đảm bảo đủ chất dinh dưỡng. Mỗi lần ăn không nên ăn quá nhiều mà nên chia nhỏ ra trong ngày để trẻ dễ tiêu hóa.

                                                      Cho trẻ ăn cháo khi đang bị viêm phổi là cách bổ sung dinh dưỡng tốt nhất

• Tăng lượng nước bổ sung vào cơ thể cho trẻ, vừa giúp giảm sốt, long đờm và đảm bảo cơ thể bé không bị mất nước. Có thể bổ sung linh hoạt dưới dạng sữa, nước ép, nước canh, soup,...
• Cố gắng bổ sung thêm rau xanh, hoa quả trong bữa ăn giúp tăng thêm lượng vitamin có lợi, chất xơ và giúp trẻ tăng sức để kháng.

Trên đây là những cách chăm sóc trẻ viêm phổi tại nhà mà cha mẹ nào cũng cần phải nắm rõ. Bên cạnh đó cha mẹ cũng cần theo dõi trẻ liên tục, nếu xuất hiện những triệu chứng bất thường về hô hấp hay thói quen ăn uống thì cần thông báo ngay cho bác sĩ để có phương pháp điều trị kịp thời nhất. 

3. Biện pháp phòng bệnh cần biết

Sau đây là một số biện pháp giúp phòng bệnh viêm phổi cho trẻ mà cha mẹ cần biết:

• Hãy cho bé bú mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu để bé được phát triển khỏe mạnh nhất.

                                                         Cho trẻ bú mẹ trong 6 tháng đầu giúp trẻ phát triển tốt, tăng sức đề kháng

• Đảm bảo môi trường xung quanh phải thoáng mát, trong lành, không có khói bụi.
• Luôn vệ sinh cá nhân sạch sẽ cho bé, rửa tay thường xuyên. Hạn chế đi tới nơi quá đông người, nếu bắt buộc phải đi thì cần đeo khẩu trang và tránh tiếp xúc với những người đang ốm, ho, hắt hơi, đau họng...
• Đặc biệt, tiêm vắc xin đầy đủ để phòng bệnh.

Viêm phổi ở trẻ là một bệnh lý gây nguy hiểm tới sức khỏe thậm chí tới tính mạng của trẻ. Nắm được các nguyên nhân gây bệnh để từ đó biết được cách phòng tránh hiệu quả, cũng như cách chăm sóc trẻ viêm phổi tại nhà sẽ phần nào giúp cha mẹ an tâm. Khi có triệu chứng, phụ huynh đưa con đến ngay Bệnh viện Phổi Thái Bình để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.